akeanon ni JEZEBEL MANGILAYA VILLANUEVA

akeanon

indi kuno maeubtan

among haeambaeon

pero kung imong isipon

madali malang maw eubton.

gin-islan manlang it “e” ro “l”

lisod eon kuno intindihon

gapilipit eon ro dila

owa pa ngani it namitlang.

Tao ta kanda lisod gid kuno

Ro dialect namon

Maeumo manlang ron

Pero dapat gid eubton.

Maeumo manlang man

Dahil gintun-an man namon

Maghambae it makaron

Tan-awa kaantigo kami karon.

Mali eon mga kasimanwa

Tur-an naton sanda

Maghambae paris katon

Agud mag-abu ro kaantigo dayon.

Sa mga indi kaintindi kara

Bahala eon kamo una

Mageubot sa ginsueat nakon

Basta ako, proud akeanon.

ni JEZEBEL MANGILAYA VILLANUEVA

_______________________________

This poem of Jezebel Mangilaya Villanueva was published in HUTIK (2012-2013) The Accounts Literary Folio of the University of the Philippines Visayas College of Management.

HANDUMANAN (5) Mga Binaeaybay ni Tagbaeay

HANDUMANAN (5)

Mga Binaeaybay ni Tagbaeay

________________________

RO AKONG BINAEAYBAY

Malieon, malieon aton nga basahon

Mga binaeaybay nga akong pahaom

Kamong nagabasa ako may taeamdon

Ngani pasaeamat ang kaugalingon.

Promisa ko kinyo akong tinguhaon

Kamong nagabasa akong palanggaon

Sa tagipusuon akong haeandumon

Maskin siing lugar ako hay apukon.

Akong ginahinyo inyo man dumdumon

Ro harang igmanghod sa pagbaeaybayon

Kabay nga inyo man nga abi-abihon

Bilang kasimanwang ampod nga Akeanon.

Mga binaeaybay inyong tinguhaon

Isueod sa utok kon inyong basahon

Kon nalisdan kamo nga binag-binagon

Buligan lang naton kon may magkumangon.

Maskin ro itsura ninyo muringaton

Maniwang,matambok, maputi, maitom

Para gid sa tanan ginahaead nakon

Agud kamo akon nga lingaw-lingawon.

Kon indi mahangpan bisan malasahan

Ag kon nabahuan kapin naeangtuhan

Sukaha eang galing kon may naeangsahan.

Ag kon nanamitan, kan-a eang it uman.

___________________________________

IBAYHANONG IBAJAYNON

Bugae ko ag dungog mangin Ibajaynon

Tawong malipayon ag matinahuron.

Maabi-abihon ag makiangayon

Mahugod, mabuot ag mabinuligon.

Mga taga baryo pati taga sitio

Maeupot, manami ro pagsinaeayo

Magkaeapitbaeay gatao’t respeto

Ag mapasensyahon sa isigkatawo.

May paghiliugyon ag paghiliusa

Nagabueoligan ro kada isaea

Sa mga kalisod nga ginaagwanta

Pirmeng masaligan gaamot it grasya.

Ro nagadumaea sa sueod gobyerno

Hay mga sinsero sa pagpanerbisyo

Sige ro paghimo it mga proyekto

Para padayunon handum nga progreso

Mga ginikanan, mapinalanggaon

Ro mga inunga hay masinueondon

Bukon it maeain mga bueohaton

Bisan ginagaid sa pagkapobrehon.

May mga debusyon sa Santo nga Niño

Naga Ati-ati kada mag Enero

Sige ro paghaead bangud milagroso

Patik, buling, sadsad, inasae ag karo.

Buganang pananom sa may kapatagan

Maeab-as nga suea sa may kaeaeawran

Hay ginahuguran ag ginahipigan.

Ginhaead nga manggad nga pangabuhian.

Akong ginadayaw ag ipakilaea

Sa tanan nga banwa ag mga probinsya

Sa bilog nga nasyon ag kalibutan pa

Bueawang Ibajay palangga kong banwa.

KALINGAWAN ( 2 ) Mga Luwa ni Tag-ilaya

1.

Daeagang handum nga kamangon

Sa gabii hay halikapon

Pagbugtaw ko pagkaagahon

Anang lola a ro naangkon.

2.

Nagsaka si Tomas nga bungkoe

Sa may tuyong-tuyong it hansoe

May bungang euto nga ginbuoe

Kinaon ro pii ag busoe.

3.

Nangawa gid ako sang supot

Sardinas ag noddles sinil-ot

Nagkaeahueog ay nagabot

Sa puro kinupag it hakot.

4.

Ro paskwa sa amon nga banwa

Ro mga tawo nagapila

Sadinapit namong bisita

Nga nagapanagtag it grasya.

5.

Ro among saeakyan umus-os

Sa kilid-bukidsa may ubos

Owa abi matapos buldos

Bangud ro budget hay naubos.

6.

Ro hambae kato it bisita

May gaabot kuno nga grasya

Hueat-hueaton eang hin-aga

Hasta kara ginahueat pa.

7.

Ro mga pispis nga kuyapnit

Hay may ugali gid nga pal-it

Gusto gid tanan hay mangkit

Maskin ro pakpak hay sumab-it.

8.

Ro panyempo hay uean-silak

Kasae kuno’t banug ag uwak

Maw gali gawakae ro wakwak

Atop namon anang ginahak.

9.

Sa among baryo it katungaw

Maabung gasalidang eangaw

Iti it manok gasinungaw

Pagkaon namon ginakutaw.

10.

Sa bag-ong arado nga eanas

May mangungumang nagabaktas

Ginabitbit na ro tsinelas

Bangud eapukon ag nabitas.

11.

Sa huyop ag eapdos it bagyo

Pangabuhi’t tawo binayo

Ginhueat nga relief sa baryo

Hinueay ag ginpangremedyo.

12.

Sa pagtabok namon sa suba

Naeusot gid kami sang unga

Gakapay-kapay nga gatingha

Bangud ro baeas matsa sungka.

KALINGAWAN ( 2 )

Mga Luwa ni Tag-ilaya

TUN-OG - GREG M. IBESATE

TUN-OG

Tueo it pinong hamog

Nga naghalin

Sa nagakaeayong eangit

Nahihimong sangka baso

Nga maeamig nga tubi

Nga ga utod

It kauhaw

Hin-aga.

- GREG M. IBESATE

The FORUM, Vol 11, No.8

Official Student Publication

Northwestrn Visayan Colleges

SY 1991-92

JOSHPER M. CONANAN

DAGYAW

 

Kato anay…

Nagabueoligan ro mga kaeaeakinhan

Nagaieieiba ro mga kusog sa mga abaga

Sa pagpas-an ag paghakwat it baeay

Nga pagahalinon sa pihak nga lugar

Malipayon ro mga kababayenhan

Sa pagdat-on it mga pagkaon

Eangit ro pangabuhi

Sa bag-ong ginhalinan nga ieistaran.

Makaron…

Nagatieibyog ro mga kaeaeakinhan

Nagasieinggitan ag nagakaeapyutan it butkon

Sa pag-abang ag pagpugong

Sa mga tawo nga manugguba it baeay

Nagatinangis ro mga kababayenhan

Nakakinupag ag nagapaeangurog

Impyerno ro pangabuhi

Sa bag-ong gintapukan nga ieistaran!

NI JOSHPER M. CONANAN

GREG M. IBESATE

PAGHINYO

(Para kay Edward)

Pukawa ako

Bag-o magbutlak ro adlaw.

Basi hi kita ako

it mga iwag

sa poste it inyong

mga kaeapit it baeay.

Nagbueaw ako kara.

nagpueaw abi kita

it pag inusoy it naduea

nga parte

it gigsaw puzzle

it  bungalow.

Tagua gali it mayad

ro layter

nga pirmi mong ginahampangan.

Indi eon ako mag papaso

o maka singhot it asu

nga imo pirming gina tinago.

Sarha gali ro pueta.

Indi pag buksi.

Indi gid pag tid-i

Rang pag eayo.

Gin-Akeanon halin sa “PAKISUYO”

Ni GREG M. IBESATE

Home Life, February 2000 Issue