RO AMON NGA SUEA
I. PAMAHAW...
Manamit kan-on ro einap-uhang daehog
Ag isawsaw sa maaslum nga eanggaw,
Nga binutangan it katumbae nga kutikot.
Nagataeabilis man gali ro hueas sa uyahon
Ag nagahapu-hapo sa kabueusgon.
Manamit man ro sinanlag nga kalampay
Nga ginpanikop sa kanae ag kanalitas.
Ag ro pinamaehang tilapya, gurami ag puyo,
Nga ginpamunit sa may liong-liong.
Kapin pa gid ro inud-urang eugsok
Nga nadawi kabii sa tagon sa sapa.
Kapin tinguean ag maeamig ro tyempo,
Hay manami magpamahaw it nasambit
Nga mga kanamiton nga mga suea.
II. ILABAS...
Manami man kon makabungkag kami
it gango sa suba ni Tatay.
Kapin bag-ong hubas ro baha.
Sigurado gid nga maabong sueod ro taon.
Makasamit euman it eab-as
Nga sinabawang ilongan, bae-a, bagtis,
Eawag, daeapingan ag ubog,
Makasamit euman it mayos ag daeagko
Nga mga ueang nga einupsan ni Nanay
It puso it saging, kapaya, tagabang
Ag payukan it maeapuyot.
Makahambae ka gid nga isaea
Sa pinakamanamit nga suea
Nga nasamitan nga gindat-on sa ilabas
III. IHAPON...
Makaieibog gid-a ro pantat nga inihaw
nga amon nga sinag-ahan sa may tamburong.
Mananam man ro inasae nga haeuan,
Nga nadawi sa panagon sa sapa.
Manamit man ro nadawi sa eawig nga sili
Ag pinamaehan sa payok it maeapuyot.
Kamayaron man mageaha si Nanay
It adobong tangkong nga ginpanueaon sa libuo.
Manamit man ro sabaw it bangsod ag tingadlaw
nga ginpueot namon it sangmahapon sa suba.
Maayad-ayad ro akong katueogon sa gabii
Kon makaeamon it kanamiton nga ihapon.
IV. PAGPASAEAMAT
Maskin adlaw-adlaw hay makaron nga mga klaseng suea
Ro akong ginakaon, hay owa gid it pagkasumo ro akong
ginhawa.
Basta may eamunon eang gidlang una nga makapaumpaw
Sa akong ginabatyag nga kaibog ag kagutmon
Ag samtang nagahaead ro akon nga ginbugtawan ag
ginbahuean
Nga baryo it mga kanamitong suea, hay padayon gihapon
Ro among maayad-ayad nga pagpangabuhi it matawhay.
Ag padayon man gihapon ro akong mga ginikanan
Sa pagpatikasog nga magpangadhap it mga suea nga among
eamunon.
Agud padayon kami nga nagakabuhi sa bukon it maeain nga
paagi.
Indi ko gid pag-ibaylo maskin pa sa maeahaeon nga mga
suea
Ro amon nga mga ginakaon nga owa gid ginabakea,
Kundi ginausoy eamang sa kahugod it akon nga mga
ginikanan.
Ayawan eon eani ako it pinanamgo nga makasamit man kunta
It mga maeahaeon nga klaseng suea nga kamahaeon bakeon.
Pero alinon naton hay imaw ro akong naabutan sa
pangabuhi.
Kon ano eang ro una nga ginhaead, hay atong batunon ag
kaunon.
Bangud sa kanamit nga mga suea nga ginaeinaha
Ag ginadat-on ni Nanay, hay mabaskog ro akong talig-ab
Nga nagahugom it pageaom ag makahambae ka gid...
“Saeamat gid nga abu, sa Imong grasya nga gintao,
Ginuo!”
- JULSH M. MASANGCAY
(Kasimanwang Akeanon )
_____________________________
TATLONG BINAEAYBAY
1. BULAG
Owa nana ginatan-awa ro mga kahimtangan
It nagapangalisod nga mga imoe nga pumueoyo.
Owa nana ginatueoka ro mga nagabinalikutot
Ag nagabinakintoe it kabug-at sa pagpangabuhi.
Indi nana makit-an ro mga pag-antos it mga pobre,
Ro matsa bukid eon nga nagakaealhit nga higko,
Ro mga paturin ag supae nga mga unga sa karsada,
Ro mga buyug ag ueagan nga mga baknit nga
Nagawarang-warang sa karsadahon sa tungang gabii.
Owa gid imaw it makit-an nga kahayag sa kalibutan.
Matuod baea nga owa gid imaw it panan-awan?
O nagapakuno-kuno eamang imaw nga bulag?
Agud may kabangdanan baea nga owa gid kasayod
Sa mga kaeainon nga nagakaeatabo sa palibot.
O, basi ginbulag eamang imaw it madamoe nga kwarta.
2. BUNGOE
Owa gid imaw it nasayuran sa mga pakitluoy
It mga tawong nagasinggit it bulig ag nagapatabang.
Owa imaw it nabatian nga mga pagkinuliit
It mga nagaantos it kalisod nga mga tawo.
Indi nana mabatian ro mga sinangag sa palibot
Nga nagawinakae nga nagahinyo nga panabaon
Ro presyo it eana ag mga baeakeunon.
Ro mga inuwang it mga eapsag ag mga unga
Nga nagamaeasakit sa eugban it iskwater.
Ro mga tinangis it mga ginikanan nga kinakunyag
Sa kakueba, kahadlok, kasubo ag kagutmon.
Ro mga andar it mga daeagko nga mga saeakyan
Nga nagapinaguwa it maitom ag mahigko nga asu
Ro mga hugong it mga chainsaw ag bulldozer
Nga nagapinutoe it mga kahoy sa kagueangan.
Ro andar it loader ag mga daeagkong trak
Nga nagasinandok ag nagahinakot it baeas
Sa binit it maeubog ag nagataeang nga suba.
Ro mga nagaieinaway nga mga tawo nga owa
It untat sa pagpinaeupok ag pageinagamak
It mga makamaeatay nga armas sa kabukiran.
O, basi nagapabungoe-bungoe eamang imaw,
Agud may kabangdanan nga owa imaw kabati
Sa mga nagakaeatabo nga pag-antos it mga tawo.
3. APA
Owa gid imaw it mahambae sa mga nagakaeatabo
Ag ginahimo it mga nagapungko sa sueod it gobyerno.
Owa imaw nagasugid it kamatuoran sa mga nasayuran
Nga kamaea-maeahan sa mga nagabuyot it gobyerno.
Indi nana mahambae ro matuod-tuod nga baeatyagon,
Ag indi nana mamitlang ro anang buot hambaeon.
Ginapunggan eamang nana ro anang sakit it buot
Nga nagatipon sa anang maeamig nga tagipusuon.
Ginabinag-binag eamang nana ro mga nagakaeatabo
Sa anang nagabinuyog nga painu-ino ag huna-huna.
Matuod-tuod ro anang baeatyagon ag pagkatawo,
Owa gid kana it mahambae nga nagapakuno-kuno.
Maskin owa imaw it limog hay padayon ro anang mayad
nga mga ueobrahon nga nagabulig sa isigkatawo.
Bukon it kapareho it pulitiko, nga puro eamang wakae,
Pero owa man it mayad nga inubrahan para sa mga tawo.
- Julsh M. Masangcay
(Kasimanwang Akeanon )